Wikimore

Пантеизам — филозофско и религиозно учење според кое универзумот и природата се идентични со божественоста или врховниот ентитет познат како Бог.^[1] Физичкиот универзум според ова учење се разбира како иманентно божество, кое сè уште се шири и создава и кое постои од почетокот на времето.^[2] Терминот пантеист означува личност која смета дека сè претставува единство и дека ова единство е божествено нешто, што се состои од сеопфатен, манифестиран бог или божица.^[3]^[4]

Пантеистичките концепти датираат од пред илјадници години, а пантеистичките елементи се идентификувани во различни религиозни традиции. Терминот пантеизам прв го употребил математичарот Џозеф Рафсон во неговата книга од 1697 година „De Spatio Reali seu Ente Infinito“,^[5] и оттогаш се користи за да се опишат верувањата на различни луѓе и организации. Зборот потекнува од грчкиот збор πᾶν (што значи „сè, од сè“) и θεός (што значи „бог, божествено“).

Пантеизмот бил популаризиран во западната култура како теологија и филозофија заснована на делото на филозофот Барух Спиноза од 17 век, поточно, на неговата книга „Етика“.^[6] Пантеистички став зазел и филозофот и космолог Џордано Бруно во 16 век.^[7]

На Исток, се смета дека Адваита Веданта, школа на хиндуистичката филозофија, е слична на пантеизмот во западната филозофија. Раниот таоизам на Лао-це и Чуанг-це понекогаш се смета за пантеистички, иако е посличен на панентеизмот. Чондоизмот, кој се појавил за време на Чосонската династија во Кореја, и Вон будизмот исто така се сметаат за пантеистички.

Наводи

↑ „Pantheism – Definition, Meaning & Synonyms“. Vocabulary.com (англиски). Посетено на 2023-03-23.Категорија:Статии со извори на англиски (en)
↑ The New Oxford Dictionary of English. Oxford: Clarendon Press. 1998. стр. 1341. ISBN 978-0-19-861263-6.
↑ Encyclopedia of Philosophy ed. Paul Edwards. New York: Macmillan and Free Press. 1967. стр. 34.
↑ Reid-Bowen, Paul (2016). Goddess as Nature: Towards a Philosophical Thealogy. Taylor & Francis. стр. 70. ISBN 978-1317126348.
↑ Taylor, Bron (2008). Encyclopedia of Religion and Nature. A&C Black. стр. 1341–1342. ISBN 978-1441122780. Посетено на 27 July 2017.
↑ Lloyd, Genevieve (1996). Routledge Philosophy GuideBook to Spinoza and The Ethics. Routledge Philosophy Guidebooks. Routledge. стр. 24. ISBN 978-0-415-10782-2.
↑ Birx, Jams H. (11 November 1997). „Giordano Bruno“. Mobile, AL: The Harbinger. Архивирано од изворникот на 27 July 2017. Посетено на 5 February 2019. Bruno was burned to death at the stake for his pantheistic stance and cosmic perspective.