Shell (przedsiębiorstwo)

Shell plc
ilustracja
Państwo

 Wielka Brytania

Siedziba

Londyn

Data założenia

1907

Forma prawna

spółka akcyjna

Prezes

Wael Sawan(inne języki)Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń (CEO)

Zatrudnienie

94 tys. (2014)[1]

Symbol akcji

LSE: RDSA
LSE: RDSB
Euronext: RDSA
Euronext: RDSB
NYSE: RDS.A
NYSE: RDS.B

Dane finansowe
Przychody

431,344 mld USD (2014)[1]

Wynik netto

14,874 mld USD (2014)[1]

Aktywa

353,116 mld USD (2014)[1]

Kapitał własny

172,786 mld USD (2014)[1]

Położenie na mapie gminy Lambeth
Mapa konturowa gminy Lambeth, u góry znajduje się punkt z opisem „Shell plc”
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Shell plc”
Położenie na mapie Anglii
Mapa konturowa Anglii, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Shell plc”
Położenie na mapie Wielkiego Londynu
Mapa konturowa Wielkiego Londynu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Shell plc”
Ziemia51°30′13,8″N 0°07′00,8″W/51,503833 -0,116889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Shell plc (wym. [ʃɛl], wcześniej Royal Dutch Shell plc) – brytyjski koncern petrochemiczny, zajmujący się głównie wydobywaniem gazu ziemnego i ropy naftowej oraz ich przesyłem, przetwórstwem, dystrybucją i sprzedażą.

Historia

Początek przedsiębiorstwa datuje się na rok 1890, kiedy to wspierany przez króla holenderskiego – Wilhelma II Royal Dutch Petroleum Company zbudował swoją pierwszą platformę wydobywczą na Sumatrze. Współcześnie koncern Shell wraz z ExxonMobil uchodzą za największe w swojej branży.

Badania z 2019 roku pokazują, że Royal Dutch Shell, z emisjami 31,95 miliarda ton ekwiwalentu CO
2 od 1965 roku, był firmą z siódmą pod względem wielkości emisją na świecie w tym okresie[2].

Przychody koncernu na poziomie 355 miliardów dolarów w 2007 roku to drugi wynik na świecie po ExxonMobil (365 miliardów dolarów). W 2008 w związku z kryzysem gospodarczym przychody koncernu znacząco spadły, a nowy prezes (Peter Voser, który objął stanowisko 1 lipca 2009) zapowiedział wprowadzenie programu restrukturyzacyjnego polegającego m.in. na ograniczeniu zatrudnienia o ok. 10 tys. osób[3]. Według badania waszyngtońskiej organizacji Good Jobs First koncern Shell otrzymał ok. 2 mld dolarów dotacji z programów federalnych i stanowych w okresie 2010–2013 – co uplasowało go wśród 10 najbardziej dotowanych przedsiębiorstw w USA[4].

Od początku istnienia przedsiębiorstwa logotypem firmy jest stylizowana muszla małża, a nazwa angielska również nawiązuje do muszli (słowo shell oznacza „muszla”), gdyż założyciel firmy Marcus Samuel(inne języki)Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń w 1833 r. otworzył w Londynie sklep z antykami i orientalnymi muszlami[5].

Logo firmy Shell
Stacja paliw Shell
Karta programu lojalnościowego Shell w Polsce – Smart

Działalność na rzecz III Rzeszy

W maju i czerwcu 1933 roku niemiecka spółka zależna Shella Rhenania-Ossag(inne języki)Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń zwolniła wszystkich członków zarządu, którzy byli Żydami. Po wybuchu II wojny światowej Shell „w praktyce podzielił się na korporację aliancką i korporację Osi”. Stojąca po nazistowskiej stronie odnoga Shella pod nazwą Rhenania-Ossag „natychmiast opowiedziała się za [nazistowskim] rządem” i odegrała kluczową rolę dla gospodarki Niemiec lat 30.: najszybciej rosnącego rynku w Europie, zwłaszcza jeśli chodzi o paliwo lotnicze. „Shell i inne przedsiębiorstwa przystosowały się do wymogów rządu NSDAP. Gdy w 1940 roku Niemcy zaatakowały Wielką Brytanię, koncern w praktyce podzielił się na korporację aliancką i korporację Osi. Obu stronom konfliktu sprzedawał paliwo”. Po inwazji Niemiec na Holandię, nad główną siedzibą Shella w Hadze powiewała swastyka[6].

Krytyka

Firmie zarzuca się[7] finansowanie wojen domowych, handel bronią, współpracę z reżimami wojskowymi oraz niszczenie środowiska naturalnego[8].

W 1995 roku organizacja Greenpeace powstrzymała koncern przed zatopieniem platformy naftowej „Brent Spar” w Morzu Północnym. Organizacja zorganizowała głośną kampanię informacyjną, która doprowadziła do bojkotu stacji Shella przez wielu kierowców i zmusiła firmę do zmiany planów, co pozwoliło uniknąć katastrofy ekologicznej[9][8].

W Nigerii, w której koncern zajmuje się wydobyciem ropy naftowej, za rządów Sani Abachy reżim wojskowy skazał na śmierć dziewięciu członków ludu Ogoni (m.in. Kena Saro-Wiwę). Ludność Ogoni od lat protestowała przeciw dewastacji środowiska spowodowanej przez takie firmy jak Shell, Elf(inne języki)Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń, Agip(inne języki)Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń, Mobil i Chevron w delcie rzeki Niger. Organizacje działające na rzecz praw człowieka zarzucają Shellowi współudział w egzekucji[8][10].

W 2003 roku nigeryjski sąd przyznał poszkodowanym przez koncern odszkodowanie w wysokości 1,9 mln euro za wycieki ropy, które przed laty zniszczyły ich podstawy egzystencji[8][11]. W końcu 2009 roku Amnesty International przeprowadziło akcję „Oczyść Deltę Nigru” przeciwko koncernowi[12].

Shell należy do grona firm, które osiągnęły duże zyski poprzez wynik w wojnie w Iraku – koncern otrzymał tam licencję na wydobycie[13].


Arktyka

W dniu 16 marca 2012 r. 52 działaczy Greenpeace z pięciu różnych krajów weszło na pokład Fennica i Nordica, wielozadaniowych lodołamaczy wynajętych w celu wsparcia platform wiertniczych Shella w pobliżu Alaski. Mniej więcej w tym samym czasie reporter magazynu Fortune rozmawiał z Edwardem Ittą(inne języki)Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń, liderem Inupiatów i byłym burmistrzem okręgu North Slope, który wyraził mieszane uczucia w związku z planami Shella wydobycia ropy w Arktyce. Itta wyraził obawy, że wyciek ropy mógłby zniszczyć kulturę łowiecką i rybacką Inupiatów. Choć równocześnie jego okręg otrzymywał również duże wpływy z podatków z produkcji ropy i gazu; dodatkowo, dalsze dochody z działalności energetycznej uznano za kluczowe dla zachowania dobrobytu jego społeczności.

W lipcu 2012 roku aktywiści Greenpeace zamknęli 53 stacje benzynowe Shella w Edynburgu i Londynie w proteście przeciwko planowanym przez firmę odwiertom ropy w Arktyce. Kampania Greenpeace „Ocalić Arktykę” ma na celu zapobieganie odwiertom ropy naftowej i rybołówstwu przemysłowemu w Arktyce, poprzez ustanowienie niezamieszkanego obszaru wokół bieguna północnego globalnym sanktuarium.

Wycieki ropy

  • Shell był odpowiedzialny za wyciek ropy spowodowany pęknięciem rurociągu w pobliżu Tracy w Kalifornii w maju 2016 r. W wyniku wycieku do otoczenia przedostało się około 80 000 litrów ropy.
  • Shell był odpowiedzialny za wyciek ponad 330 000 litrów ropy naftowej w Zatoce Meksykańskiej w maju 2016 r.
  • Dwa pęknięcia w rurociągu Shell Oil Co. w Altamont w Kalifornii, jedno we wrześniu 2015 r., a drugie w maju 2016 r., wzbudziły wątpliwości co do nadzoru Stanowego Dowódcy Straży Pożarnej nad infrastrukturą.

Afera Paradise Papers

5 listopada 2017 r. Paradise Papers(inne języki)Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń, zbiór poufnych dokumentów elektronicznych dotyczących inwestycji morskich, ujawnił, że argentyński minister energetyki Juan José Aranguren zarządzał spółkami offshore „Shell Western Supply and Trading Limited” oraz „Sol Antilles y Guianas. Limited”, obie spółki zależne Shell. Jedna z nich była głównym oferentem na zakup oleju napędowego przez rząd za pośrednictwem państwowej spółki CAMMESA (Compañía Administradora del Mercado Mayorista Eléctrico).

Nigeryjskie afery korupcyjne

Royal Dutch Shell i włoska Eni staną przed sądem we Włoszech w związku z zarzutami korupcji przy zakupie w 2011 r. dużego morskiego pola naftowego w Nigerii, znanego jako OPL 245. Shell i Eni podobno zapłaciły łapówki w wysokości 1,3 miliarda dolarów. Według Barnaby’ego Pace’a z grupy wyborczej Global Witness: „Ten proces powinien być sygnałem ostrzegawczym dla przemysłu naftowego. Niektórym z najwyższych rangą kierowników dwóch największych firm na świecie grozi kara więzienia za umowę zawartą pod ich nadzorem.”

W marcu 2018 roku Royal Dutch Shell złożył skargę karną przeciwko Peterowi Robinsonowi, byłemu wiceprezydentowi ds. Afryki Subsaharyjskiej. Shell powiedział, że te dwa przypadki nie były ze sobą powiązane.

Wojna w Omanie w 1954 r.

W 1937 r. Iraq Petroleum Company (IPC), należąca w 23,75% do Royal Dutch Shell, podpisała umowę koncesji na ropę z sułtanem Maskatu. W 1952 roku IPC zaoferowało wsparcie finansowe w celu zebrania sił zbrojnych, które pomogłyby sułtanowi w zajęciu wewnętrznego regionu Omanu, obszaru, który geolodzy uważali za bogaty w ropę. Doprowadziło to do wybuchu wojny Jebel Akhdar w Omanie w 1954 roku, która trwała ponad 5 lat.

Wpływ na klimat

5 kwietnia 2019 roku Friends of the Earth Netherlands (Milieudefensie) wraz z sześcioma innymi organizacjami pozarządowymi i ponad 17 000 obywateli pozwało Shell, oskarżając firmę o niszczenie klimatu i ukrywanie informacji o globalnym ociepleniu od 1986 roku. Ponadto Corporate Europe Observatory określił promowanie przez firmę Shell „rozwiązań opartych na naturze” mianem „ekościemy” (greenwashing).

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 FORM 20-F, Annual Report Pursuant to Section 13 or 15(D) of the Securities Exchange Act of 1934 For the fiscal year ended December 31, 2014, Royal Dutch Shell plc. Shell Global. [dostęp 2015-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  2. ↑ Revealed: the 20 firms behind a third of all carbon emissions, „The Guardian”, www.theguardian.com [dostęp 2019-11-23] (ang.).Kategoria:Szablon cytowania zamienił nazwę czasopisma
  3. ↑ Shell to cut up to 10,000 jobs in worldwide restructuring. The Times, 27 maja 2009. (ang.).
  4. ↑ Philip Mattera: Subsidizing the Corporate One Percent: Subsidy Tracker 2.0 Reveals Big-Business Dominance of State and Local Development Incentives. Good Jobs First, Waszyngton, USA, luty 2014. s. 5. [dostęp 2014-03-18]. (ang.).
  5. ↑ Historia Shell – ponad 100 lat tradycji. [dostęp 2013-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-16)].
  6. ↑ Adam Ramsay: Skąd naziści brali paliwo? Od Shella, oczywiście. Krytyka Polityczna, 2021-06-08. [dostęp 2021-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-09)]. (pol.).
  7. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2018-02-01].
  8. 1 2 3 4 Klaus Werner, Hans Weiss: Czarna lista firm. Intrygi światowych koncernów. Stargard Szczeciński: Hidari, 2009. ISBN 978-83-61410-00-3.Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony
  9. ↑ World: Europe Brent Spar gets chop. BBC News, 25 listopada 1998. [dostęp 2010-01-17]. (ang.).
  10. ↑ Raport Amnesty International nt. degradacji środowiska i naruszeń praw człowieka w Nigerii. Amnesty International. [dostęp 2010-01-17]. (ang.).
  11. ↑ Ogoni Oil Spill: Court Upholds N255.8m Judgement Against Shell. Vanguard (Nigeria), 15 kwietnia 2003. [dostęp 2010-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-18)]. (ang.).
  12. ↑ Akcja „Oczyść Deltę Nigru” – odpowiedzialność korporacji, prawa człowieka, ubóstwo.. Amnesty International, 23 listopada 2009. [dostęp 2010-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 kwietnia 2012)]. (pol.).
  13. ↑ To the Victors Go the Spoils of War. CorpWatch, 8 sierpnia 2003. [dostęp 2010-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 grudnia 2009)]. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Kategoria:Przedsiębiorstwa w Wielkiej Brytanii Kategoria:Przedsiębiorstwa naftowe i gazowe Kategoria:Spółki notowane na NYSE Kategoria:Spółki notowane na Euronext Kategoria:Spółki notowane na LSE
Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń Kategoria:Przedsiębiorstwa naftowe i gazowe Kategoria:Przedsiębiorstwa w Wielkiej Brytanii Kategoria:Spółki notowane na Euronext Kategoria:Spółki notowane na LSE Kategoria:Spółki notowane na NYSE Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony Kategoria:Szablon cytowania zamienił nazwę czasopisma