Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 154.083 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица

Гравитациски бран — бранување на закривеноста на време-просторот кој се придвижува како бранови, кои се движат од изворот. Можноста за постоење на гравитациски бранови е првпат спомната во 1893 година од страна на Оливер Хевисајд кој ја искористил споредбата меѓу обратнопропорционалноста на квадратот на законите за гравитација и електричество. Во 1905 година Анри Поанкаре прв ги преложил гравитациските бранови (ondes gravifiques) кои се оддадени од тела и се движат со брзина на светлината според Лоренцовите трансформации. Нивното постоење е предвидено во 1916 година од страна на Алберт Ајнштајн врз основа на теоријата на општата релативност, гравитациските бранови ја пренесуваат енергијата како „гравитациско зрачење“. Постоењето на гравитациските бранови е можна последица на Лоренцовата коваријанса на општата релативност бидејќи ја воведува идејата за конечна брзина на движењето и физичките заемодејства со тоа движење. За споредба, гравитациските бранови не можат да постојат во Њутновата теорија за гравитација, која тврди дека физичките заемодејства се движат со бесонечни бризини.

Пред директонот забележување на гравитациските бранови имало непосредни докази за нивното постоење. На пример, мерењата на Хулс–Тејлоровиот двоен систем предвидувале дека гравитациските броеви се повеќе од хипотетичка замисла. Можните извори за забележување на гравитациските бранови биле системите од двојни ѕвезди составени од бели џуџиња, неутронски ѕвезди и црни дупки. На 11 февруари 2016 година, здружените екипи во соработка ЛИГО и Вирго објавиле дека успеале за првпат директно да ги забележат гравитациските бранови кои потекнувале од пар на црни дупки кои биле во процес на спојување, користејќи ги детекторите на Напредниот ЛИГО. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Камп-приколка „Ерстрим Сафари“ во Националниот парк Џошуа Три, Калифорнија.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Африка на глобус
Африка на глобус
На денешен ден…

Денес е 22 јули 2025 г.

Настани:

1099  Прва крстоносна војна: Годфрид Бујонски е избран за прв Бранител на Светиот Гроб на Ерусалимското Кралство.
1456  Унгарскиот регент Јанош Хуњади ја пробил опсадата на Белград и им нанел тежок пораз на Отоманските освојувачи предводени од Мехмед II.
1894  Првата воопшто моторизирана трка се одржала во Франција, на 128-километарски пат помеѓу Париз и Руан. Победил Албер де Дион, основачот на Тур де Франс.
1908  Младотурците ја презеле власта во Битола и ги ослободиле сите затвореници.
1933  Американскиот воздухопловец Вили Пост го извел првото самостојно летање со авион околу Земјината топка. Прелетал 25.000 километри со 14 застанувања за 7 дена, 18 часа и 45 минути.
1948  Во Скопје, со одлука на Владата на НРМ, е основан Институтот за национална историја.
1962  Пропадна првиот американски обид за лансирање автоматска сонда на Венера. Ракетата лансирана од Кејп Канаверал на Флорида ја промени насоката и по неколку минути експлодира.
1992  Најголемиот колумбиски производител и трговец со дрога Пабло Ескобар побегнал од затвор. Убиен е во декември следната година во Медељин, во престрелка со полицијата.

Родени:

356 п.н.е.  Александар III Македонски — една од најпознатите личности на стариот век, војсководец и државник. Го поразил огромното Персиско Царство и во своите походи стигнал до Индија.
1210  Јована Англиска — кралица на Шкотска.
1784  Фридрих Вилхелм Беселгермански астроном и математичар.
1822  Грегор Менделавстриски ботаничар и генетичар.
1882  Едвард Хопер — американски сликар.
1888  Селман Ејбрахам Ваксманамерикански микробиолог, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1952 година.
1894  Оскар Марија Графгермански писател.
1916  Марсел Сердан — француски боксер.
1941  Џорџ Клинтон — американски фанк-музичар.
1944  Ананд Сатјананд — генерален гувернер на Нов Зеланд.
1946  Дени Гловер — американски глумец.
1946  Пол Шредер — американски режисер.
1947  Дон Хенли — американски поп-рок музичар, член на групата Иглс (Eagles).
1949  Ласе Вирен — фински атлетичар.
1956  Мајкл Спинкс — американски боксер, поранешен светски првак.
1969  Деспина Ванди — грчка пејачка.
1969  Данира Билиќ — хрватска и југословенска кошаркарка.
1983  Дрис Девенинс — белгиски велосипедист.
1991  Кени Елисонд — француски велосипедист.
1991  Анте Будимир — хрватски фудбалер.
1992  Селена Гомес — американска пејачка.
1998  Федерико Валверде — уругвајски фудбалер.
1998  Марк Кукуреља — шпански фудбалер.
2013  Џорџ Велшки — син на во британскиот престолонаследник Вилијам и принцезата Катерина

Починале:

1461  Шарл VII Победникотфранцуски крал.
1676  Климент X — римски папа.
1822  Наполеон IIфранцуски крал.
1926  Фридрих Визер — австриски економист.
1934  Џон Дилинџерамерикански криминалец.
1967  Лајош Касак — унгарски писател и сликар.
1968  Павлос Гипарис — грчки офицер.
1979  Шандор Кочишунгарски фудбалер.
1990  Асан Керим — македонски и југословенски политичар .
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич